Kanker bij kinderen

De rubriek over pediatrische kankers is niet volledig. Het is de bedoeling u een overzicht te geven van kankers bij kinderen. Neem altijd contact op met het verzorgend personeel als u medische vragen hebt.

We bestaan allemaal uit miljarden cellen, dit zijn de bouwstenen van het menselijk lichaam.  Kanker ontwikkelt zich als er één cel onder de andere zich ongecontroleerd begint te delen.  Opeenvolgende wijzigingen in de genen van de zieke cel veroorzaken storingen in het proces van de celdeling.  Deze wijzigingen in de genen doen zich niet voor in de andere “gezonde” cellen. In de overgrote meerderheid van de gevallen ontstaan ze na de geboorte en zijn ze niet doorgegeven door de ouders.  Voor al deze kinderen is er dus geen risico meer op recidive in de familie.

Voor de meeste kankers kunnen geen oorzaak noch uitlokkende factoren worden geïdentificeerd (Chan en Raney, 2010). Er lopen tal van onderzoeken om te proberen de factoren die aan de oorsprong liggen van de genese van kanker te identificeren.

Kinderkankers zijn een zeldzame pathologie en vertegenwoordigen slechts 1 % van alle kankers.

Gemiddeld worden er in België jaarlijks 13 nieuwe gevallen van kanker gediagnostiseerd onder 100.000 kinderen jonger dan 15 jaar. Dit betekent dat in België jaarlijks 300 tot 350 kinderen leukemie of een kwaadaardige tumor ontwikkelen (Institut Roi Albert II, s.d; Belgian Cancer Registry, 2013).

De dienst pediatrische hematologie en oncologie van het Universitair Ziekenhuis Sint-Lucas behandelt 25 % van de nieuwe pediatrische kankergevallen die jaarlijks in België ontstaan. In 2015 hadden wij ongeveer 75 nieuwe patiënten en hebben wij 13 transplantatie van de hematopoëtische cellen uitgevoerd.

De meest voorkomende kankers op de dienst pediatrische hematologie en oncologie zijn leukemie en lymfomen. Daarna volgen hersentumoren, embryonale tumoren zoals het neuroblastoom, het nefroblastoom, het hepatoblastoom en het retinoblastoom en ten slotte zijn er de osteosarcomen en de rhabdomyosarcomen.

De grafieken hieronder tonen de frequentie van pediatrische kankers in België aan voor kinderen en adolescenten.

De verspreiding en de biologische kenmerken van pediatrische kankers variëren naargelang de leeftijd van het kind (Pritchard et al., 2013). Alle leeftijdsgroepen worden erdoor getroffen. Bijna de helft van de pediatrische kankers treft kinderen jonger dan 5 jaar (Imbach et al., 2014). Elke tumor heeft een favoriete verschijningsleeftijd: zo vinden wij bijvoorbeeld meer nefroblastomen, neuroblastomen en rhabdomyosarcomen bij de eerste kindertijd (0-2 jaar), terwijl bottumoren en lymfomes meer voorkomen in de tweede kindertijd (2-12 jaar). Sommige kankers die zelden voorkomen bij jonge kinderen zijn dan weer sterk vertegenwoordigd onder adolescenten. Bijvoorbeeld Hodgkin-lymfomen, bottumoren en schildklierkankers en melanomen (Sommelet, Clavel & Lacour, 2009; Imbach et al., 2014).

Kwaadaardige tumoren bij kinderen hebben niet gemeen met de tumoren die we aantreffen bij volwassenen.

Locatie

De belangrijkste locaties van kankers bij volwassenen (longen, borsten en vrouwelijke geslachtsorganen, spijsverteringskanaal en huid) komen zo goed als niet voor bij kinderen.

Omgevingsfactoren

Terwijl omgevingsfactoren zoals tabak verantwoordelijk zijn voor een heel aantal kankers bij volwassenen, is er daarvan geen sprake bij tumoren bij kinderen.

Histologisch type

Het histologisch type is erg specifiek omdat carcinomen, die de overgrote meerderheid van de tumoren bij volwassenen uitmaken, praktisch afwezig zijn bij kinderen. Bij kinderen treffen we naast leukemie en lymfomen (die 45 % van de kwaadaardige kankers uitmaken) zogenaamde “embryonale” tumoren aan; dit zijn tumoren die er onder de microscoop uitzien zoals het overeenkomstige embryonale weefsel. Dan volgen de sarcomen, die min of meer vergelijkbaar zijn met die op oudere leeftijd.

Evolutie

De evolutie van tumoren bij kinderen verschilt ook sterk van die bij volwassenen. Het zijn snel evoluerende tumoren, wat perfect wordt verklaard door het enorme percentage cellen dat betrokken is bij een deelcyclus en 80-90 % kan bereiken.  Deze tumoren krimpen ook zeer snel bij chemotherapie en radiotherapie waarvoor ze heel gevoelig zijn.

Momenteel geneest 80 % van de kinderen met kanker.

De behandeling vereist een onmiddellijke behandeling door een ervaren team, dat gespecialiseerd is in kankers bij kinderen; dit om een optimale behandeling te vinden voor een volledige genezing, maar ook een maximale levenskwaliteit.

Vandaag is de overlevingskans op 5 jaar ongeveer 80 % voor alle pediatrische kankers (Imbach et al., 2014).  Dit percentage is zelf 90 % voor sommige types van acute lymfoblastische leukemie, de meest voorkomende kanker in de pediatrie.

Hoewel er aanzienlijke vooruitgang is geboekt bij de medische behandeling van jonge patiënten met kanker en een groeiend aantal kinderen en adolescenten kanker overleeft (Gatta et al., 2009), blijft kanker in de VS de tweede belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen jonger dan 15 jaar (National Center for Health Statistics, 2010).